Kontakty z dzieckiem / Czy zdanie dziecka ma znaczenie w sądzie?
W ostatnim czasie w sprawach opiekuńczych coraz większe znaczenie znajduje zdanie samych dzieci, które z biegiem czasu zyskują coraz większą podmiotowość w postępowaniach, które ich dotyczą. Powyższe wynika ze zmiany mentalności, jak również z ratyfikowania przez Polskę szeregu konwencji międzynarodowych, w szczególności Europejskiej konwencji o wykonywaniu praw dzieci sporządzonej w Strasburgu 25.01.1996 r..
Zgodnie z art. 3 Konwencji o prawach dziecka dziecko uznane według prawa wewnętrznego za mające wystarczające rozeznanie, w dotyczącym go postępowaniu przed organem sądowym powinno mieć przyznane i samo może żądać przyznania następujących praw:
-
do otrzymywania wszystkich istotnych informacji;
-
do pytania je o zdanie i do wyrażania przez nie swojego stanowiska;
-
do bycia informowanym o ewentualnych skutkach jego stanowiska.
Natomiast zgodnie z art. 12 Konwencji o prawach dziecka, należy przyjąć, że w każdej sprawie dotyczącej dziecka, zasadnym jest wysłuchanie dziecka, którego stan rozwoju psycho-fizycznego na to pozwala.
Konsekwencją ratyfikowania przez Polskę Konwencji o prawach dziecka jest art. 576 § 2 kpc, zgodnie z którym „sąd w sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka wysłucha je, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala, uwzględniając w miarę możliwości jego rozsądne życzenia”. Brzmienie tego przepisu oznacza, że kierując się celowością, przy uwzględnieniu stopnia dojrzałości małoletniego oraz charakteru sprawy opiekuńczej, właściwy sąd powinien zapoznać się ze stanowiskiem dziecka, mając na względzie jego dobro.
Powyższe znajduje potwierdzenie również w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w orzeczeniu z 15.12.1998 r. (I CKN 1122/98) wprost stwierdził, że „Kierując się celowością, przy uwzględnieniu stopnia dojrzałości małoletniego oraz charakteru sprawy opiekuńczej, właściwy sąd powinien zapoznać się ze stanowiskiem tego małoletniego, mając na względzie jego dobro (art. 12 Konwencji o prawach dziecka oraz art. 573, 574 i 576 § 2 k.p.c.)”.